نگاهی کوتاه به مکاتب و مسالک تاثیر گذار

با درود فراوان به درگاه ایزد منان 

ایسم در لغت به معنای اصول و اصالت است اما زمانیکه ایسم در پسوند کلمه ای به کار میرود به معنای دنباله روی و طرفداری میباشد . به طور مثال ناسیونال به معنی ملی گرا و وطن پرست میباشد و ناسیونالیسم به به افرادی گفته میشود که دنباله رو مرام ناسیونالیسم بوده و عقیده داشتند که از لحاظ اصالت ( زبان. نژاد . فرهنگ.....) به دیگر اقوام برتری دارند . 

در ذیل به طور اختصار چند مکتب و ایسم مهم را خواهیم اورد : 

1. ناسیونالیسم : عبارت است از اینکه ملت یا قومی خود را از هر لحاظ بر دیگر اقوام و ملتها برتر میدانند و همیشه و در همه اعمال و رفتار خود سعی بر نشان دادن این برتری دارند . یک ناسونالیسم همواره وطن پرست بوده و باید از هر لحاظ برای کشور و ملت خود وفادار باشد . ناسیونالیسم در فارسی به معنای ملی گرایی و وطن پرستی میباشد . 

2. امپریالیسم : امپریالیسم عموما برای دولت به کار برده میشود . دولت اسرائیل و امریکا و بریتانیا نمونه بارز امپریالیسم میباشند . امپریالیسم به دولت و یا حکومتی گفته میشود که به زور سلطه خود را به دیگر کشور ها یا دیگر اقوام تحمیل  میکند و از منابع ان کشور به نفع خود استفاده میکند . امپریالیسم بیشتر به شکل نظامی صورت میگرد . به این معنا که عمدتا بعد از اشغال نظامی یک منطقه سلطه ای به ان تحمیل خواهد شد . کشور بریتانیابعد از اشغال نظامی هند چندین دهه از هند بهره کشی کرد . امپریالیسم به سه بخش اقتصادی نظامی و فرهنگی تقسیم میشود . 

3. فاشیسم . به حکومتی اتلاق میگردد که پایه های ان بر روی زور و استبداد بنا شده باشد . فاشیسم نوعی دیکتاتوری خشن میباشد . حکومت موسلنی در ایتالیا در سال 1929 یک فاشیسم به تمام معنا  بوده . بر روی دولت هیتلر هم این نام را گذاشته اند ولی با واقعیت در تناقض میباشد . دولت فاشیستی عمدتا نارضایتی تمام اقشار جامعه به جز سودجویان حکومتی و عوامل حکومتی را به همراه دارد . 

4. ماکیاولیسم یا استبداد جدید : این مکتی اعتقاد بر این دارد که میبایستی حکومت بسیار قدرتمند در جامعه تشکیل شود و از تمام منابع و مخاذن موجود در پیشبرد اهداف خود استفده کند . در جامعه قانونی برپا سازد که نه از دین و کلیسا و  نه از هیچ نهاد و یا قدرت داخلی و خارجی حرف شنوی داشته باشد و انسان که موجودی ذاتا شرور است را هدایت کند این حکومت به هیچ فرد و نهادی جواب پس نمیدهد و هیچ دیدبانی برای خود را قبول نمیکند . ابزار این حکومت همه چیز میتواند باشد . حیله . تزویر در جای دین . پول و ......این مکتب از افکار ماکیاولی فیلسوف و سیاستمدار ایتالیایی استخراج شده است . 

5.میلیتاریسم . یعنی تمام جامع و منابع موجود در ان باید زمینه را برای پیشبرد اهداف ارتش مهیا سازند . میلیتاریسم از پایه های حکومت های فاشیستی. دژ سالاری و فلانژیسم می باشد . در واقع همان نظامی گری میباشد که با دیکتاتوری نیز همخوانی دارد . 

6.نازیسم : به حکومت هیتلر در زمان جنگ جهانی گفته میشد . مرام این حکومت تلفیقی از سوسیالیسم و ناسیونالیسم و میلیتاریسم میباشد ولی به طور کل با فاشیسم در تناقض است و به اشتباه و از روی غرض هیتلر را فاشیسم نامیده اند . البته هیتلر با فاشیسم بزرگ زمان که موسولینی باشد دوستی و اتحاد بسایر نزدیک داشته . هر چه بوده هیتلر فاشیسم را برای ملت خود برپا نساخته.

7. فلانژیسم : به فاشیسم اسپانیایی با کمی تغییر که بنیان ان را خوزه ریورا گذاشته بود فلانژیسم میگویند . 

8. نهیلیسم : تفکری است منکر هر نوع ارزش اخلاقی در جامعه . بسیار با انارشیسم و سپتیسیسم نزدیک است . مبلغ شکاکیت مطلق است و به همه چیز شک دارد 

9. سپتی سیسم : تفکری است که میگوید انسان برای دانستن همه چیز راهی ندارد پس باید به همه چیز شک کند و هیچ چیز در دنیا مطلق کامل نیست همه علوم نسبی هستند. 

10 . ائیسم: مکتبی است که میگوید ما منکر صد درصدی ماورالطبیعت هستیم  هیچ چیز خارج از طبیعت ما وجود ندارد . الاهیات دروغی بیش نیست و انسان باید به وسیله های طبیعی که همان حکومت ها هستند رهبری شوند و سیر تکاملی و طبیعی خود را طی بکنند . دنیا فانی است و همان چیزی که میبینیم وجود صد درصدی دارد به جز ان هیچ چیز وجود ندارد .

11. کمونیسم : تمام قدرت و منابع و ثروتها در اختیار دولت بوده و به اندازه مساوی هر فرد از ان سهم دارند . ادارات موئسسات و شرکت ها همه و همه در اختیار و ید دولت بوده . در معنای جدید یعنی دولت بر تمام مراکز اقتصادی در جامعه کنترل و نظارت کامل دارد . کمونیسم از مکاتبی است که شاخه های بسیار دارد و هیچ زمان نمیتوان به صورت کامل در جامعه ای به صورت مستمر استفاده و اجرا شود . یعنی تا به حال به صورت کامل و رضایت بخش اجرا نشده است . شوروی در زمان جنگ جهانی دوم و پس از ان تا فروپاشی به صورت کمونیستی اداره شد و همواره حاکمان وقت در حکومت خود تغییرات چشمگیری لحاظ کرده اند . کمونیسم بر گرفته از افکار کارل مارکس که به مارکسیسم معروف است . یکی از اصلی ترین نوشته های و مطالب در زمینه کمونیست  منفیست کمونیست نوشته کارل مارکس میباشد . 

12. سوسیالیسم : به معنای نظارت تمام احاد جامعه اععم از غنی و فقیر و مدیر و کارگر بر روی تولید و بهره برداری از منابع داخلی و دارایی های یک جامعه تا به سود دهی برسد و همه در سود و بازده ان شریک باشند  و این سود نیه برای یک فرد بلکه برای همه جامعه میباشد . دولت فرانسه به گفته خود و صاحب نظران یک حکومت و دولت سوسیالیستی کامل دارد .

13. لنینیسم و استالینیسم : عقاید و ارای دو رهبر بزرگ شوروی کمونیستی که برگرفته از عقاید مارکس بوده و همواره این دونفر تغییراتی در کمونیست اجرا شده در جامعه خود را لحاظ کرده اند . 

14. کاپیتالیسم : به مرامی گفته میشود که در ان تمام منابع و سود در دست سرمایه داران که البته خود انها سرمایه گذاری کرده اند قرار دارد و کارگران و کارمندان فقط به صورت کارگر و کارمند حقوق جزیی از منابع میبرند و هیچگونه بهره ای از سود نمیبرند . البته ناگفته نماند کاپیتالیسم از مرامهایی میباشد که افاردی که دست به این اقدام میزنند همواره خود را از این مرام جدا دانسته و خود را مبرا از کاپیتالیسم میدانند . عموما کاپیتالیسم رابطه بسیار نزدیک با امپریالیسم دارد . نمونه کاپیتالیسم بهره کشی بیریتانیا از نفت و گاز منطقه جنوب ایران بوده . در قرار داد دارسی که بین قاجار و ویلیام ناکس دارسی نوشته شد کاپیتالیسم موج میزند . 

15 . پوپولیسم :مرامی است بسیار نزدیک به دموکراسی که میگوید هر چه احاد جامعه بخواهد باید باشد و حکومت فقط در صدد انجام این مهم قدم بر میدارد . در این مرام این مردم هستند که اهداف سیاسی و غیره را تعیین میکنند . مخلوطی از کمونیسم و پپیولیسم بلشویسم لنین را بوجود میاورد . 16. انتر ناسیونالیسم : در مقابل ناسیونالیسم قرار دارد و میگوید تمام ملت ها به دور از برتری و کینه باید در کنار هم قرار گرفته و با مسالمت با همدیگر رفتار کنند . 

17. انارشیسم : مکتبی است که میگوید دولت و حکومت باعث فساد و بدبختی بشر است باید بر ضد حکومت ها طغیان کرد و خود مردم حکومت را در دست بگیرند . پیر ژوزف پرودون رهبر انارشیسم جدید میباشد . 

18. فئودالیسم : به نظامی گفته میشود که در ان عده ای از اعمال حکومتی اشراف و یا دولتیان اراضی کشاورزی را در ید خود میگیرند و زمینها را به کشاورزان اجاره میدهندبه واسطه در دست داشتن این اراضی به انها اجازه حکومت و قضاوت در محدوده موجو داده میشود به اینها فئودال و به نوع حکومتشان که همان ارباب و رعیتی میباشد فئودالیسم گفته میشود . محمد رضا شاه پهلوی در حرکتی همه گیر و همه جانبه تمام  زمینهای کشاورزی را از ید اربابان و خانها خارج و به کشاورزان و دانداران واگذار کرد که البته این حرکت مخالفتهای بسیار زیادی را دی پی داشت . 

19. ماتریالیسم : مکتبی است که اهتقاد دارد هر چیز که وجود خارجی دارد واقعیست و هرچیز که موجودیت  ندارد و غیر قابل لمس است وجود ندارد . خدا و روح و فرشتگان وجود ندارند . این مکتب واقعی گراست و به متافیزک و ماورالطبیعت اعتقاد ندارد . 

20 . دوگماتیسم : مرامی است که میگوید باید از سنتهای قدیمی کورکورانه و بدون چون و چرا پیروی کرد . 

21.توتالیتر: حکومتی است معمولا تک حزبی که سعی بر غلبه بر واقعیت و نفوذ بر زندگی مردم جامعه و تغییر ان دارد . در حکومت توتالیتر دولت سعی دارد واقعیت که معمولا بسیار بد است را انکار کرده و به جامعه بقبولاند که این ایده الوژی درست است و نتیج بخش . دولتهای توتالیتر معمولا بر پایه دین و دیکتاتوری برپا میشوند یعنی معمولا حکومت های مذهبی به شکل توتالیتر در می ایند که البته در همه موارد صدق نمیکند . توتالیتر با دیکتاتوری هم خوانی دارد . 

22. رئالیسم :رئالیسم به دنبال حقایق در اتفاقات میگردد . مرامی حقیقت گرا است و همیشه سعی در به نمایش کشیدن حقیقت ها دارد . 

23. ایدالیسم : ایدالیسم همان خیال پرستی است همواره درصدد این است تا حکومت براورده کننده امیال و ارزو های بشری باشد . در واقع همیشه به دنبال ایده الی بهتر برای زندگی بشری میگردد . نقطه مخالف رئالیسم است این دو مکتب بیشتر در برگبرنده بخش هنر هستند . 

24. لیبرالیسم : لیبرالیسم همان ازاد اندیشی و خودمحوری انسان است . در این مکتب انسان تابع هیچ چیز نیست و مگوید انسان خود ارزش های زندگی را تعیین میکند به این معنا که چیزی مثل دین نمیتواند خط مش و یا خط قرمز زندگی انسان را تعیین کند . میگوید این دنیا انتهای زندگیست و باید حداکثر استفاده را از زندگی کرد . 

25. امانیسم : بسیار نزدیک به لیبرالیسم است . مرام میگوید انسان تعیین کننده ارزش های زندگیست و خداوند حق تصمیم گیری و نشان دادن راه زندگی انسانی را ندارد البته این مرام اصالتا منکر وجود خداوند است . 

26. سکولاریسم : سکولاریسم مرامیست که دنبال رو مثال مادی و زندگی فعلی انسان است و هر چیزی خارج از این دنیا را نفی کرده و قبول ندارد . سکولاریسم رابطه بسیار نزدیکی با سپتیسم دارد و تقریبا میتوان گفته برگرفته از مرام شکاکین میباشد . ولی در معنای سیاسی ان باید گفت جدایی دین از سیاست . در حال حاضر بسیاری از حاکمان و رئیس جمهور ها هستند که میگویند من دین دارم ولی برای دولتم دینی ندارم . 

27. مدرنیسم : مدرنیسم مکتبی است که میگوید همه چیز باید نو و جدید شود . دین را از مسائل زندگی جدا کرده و علم را جایگزین میکند . به همه چیز نگاه جدید و علمی دارد . طراحی های جدید و ساخت سازه های جدید و راهکارهای جدید علمی تر را پیشنهاد میدهد . 

28. پست مدرنیسم : مکتبی است در ادامه راه مدرنیسم . ولی میگوید : انسان به واسطه دلبستگی و وابسطه گی که نسبت به زبان و اداب و رسومش نمیتواند به انها از دید برتری نگاه کند . 

29 فمنیسم: به جنبشی گفته میشود مربوط به زنان که زنها سعی در این کردند تا با تغییراتی که میخواستن انجام دهند حق از دست رفته خود را از مردان بگیرند ولی موفق نشدند و جنبش شکست خورد . البته این جنبش از طرف عده ای سرمایه دار که با هدف سودجویی برای خودشان حمایت و هدایت میگردید . 

30 . رادیکالیسم : به مرامی گفته میشود که سعی در اصلاحات کلی اقتصادی و اجتماعی در جامعه  دارد .